Shark Bình tiết lộ 11 lời khuyên khởi nghiệp cho sinh viên

Vào ngày 14 tháng 10 vừa qua, tại Vòng Bootcamp của Cuộc thi ý tưởng kinh doanh Swin-Biz-Rockstar mùa thứ 3 do Swinburne Việt Nam tổ chức, Shark Nguyễn Hoà Bình – Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ NextTech đã có bài chia sẻ với các đội thi về khởi nghiệp.

Đây cũng là lần đầu tiên tôi chia sẻ về khởi nghiệp với sinh viên. Phần lớn thời gian của tôi là chia sẻ với các doanh nhân nhưng đây là lần đầu tiên, cũng là kỷ niệm 20 năm ra trường và 22 năm khởi nghiệp của tôi.

Thật tình cờ, hôm kia là ngày Doanh nhân Việt Nam nên tôi nghĩ các bạn biết đến sự kiện này vì hầu hết các bạn đều là doanh nhân phải không? Vậy ai ở đây lại không muốn trở thành doanh nhân? Tôi nghĩ là không có ai. Bởi nếu không bạn sẽ không tham gia sự kiện này.

Shark Bình chia sẻ với các đội thi về khởi nghiệp

Câu hỏi đầu tiên của tôi là tại sao bạn muốn trở thành một doanh nhân? Để tiết kiệm thời gian, tôi sẽ trả lời cho bạn. Theo tôi tất cả là vì tiền bạc. Bạn không phải là doanh nhân nếu bạn không nói về tiền. Doanh nhân là một trong những nghề hiếm hoi trên thế giới có thể mang lại cho bạn nguồn thu nhập không giới hạn, và cả những tổn thất nếu bạn thất bại.

Câu hỏi thứ hai là mục tiêu đầu tiên của một doanh nhân cũng như mọi người trong sự nghiệp là gì? Trong cuốn sách tôi xuất bản gần đây, tôi khẳng định rằng mục tiêu đầu tiên của mọi người trên thế giới không chỉ là tinh thần kinh doanh. Đó là để đạt được cái mà tôi gọi là: “tự do không giới hạn” hay “tự do kép”. Tự do về tự do về thu nhập, và cũng là tự do về thời gian.

Thật vô nghĩa nếu bạn rất giàu nhưng lại không có thời gian để tiêu đúng cách. Đó là lý do tại sao tôi nghĩ rằng bạn biết một trong những mục tiêu cao nhất, ước mơ cao nhất mà mọi người đều muốn đạt được khi đi làm hoặc đi kinh doanh là vẫn có thu nhập trong khi bạn đang ngủ. Đó là ý nghĩa của việc sở hữu một công ty có thể kiếm tiền cho bạn ngay cả khi bạn đang ngủ hoặc bạn đang đi nghỉ, bạn đang chơi golf. Đó là tất cả, đó là ước mơ của một doanh nhân.

Vậy mục tiêu thứ hai của một doanh nhân sau khi họ đã đạt được sự tự do không giới hạn là gì? Đó chính là sống theo cách mà bạn gọi là sự kế thừa cho xã hội. Khi bạn sở hữu một công ty mà nó tạo ra một công trình lớn, và các nền tảng lớn mà bạn biết trên thế giới như Wikipedia, mạng xã hội viết về bạn, mang lại cho mọi người nhận thức cao về bạn. Đó là mục tiêu thứ hai của một doanh nhân.

Vậy đó chính là động lực để bạn khởi nghiệp – “startup” phải không?

Tuy nhiên, hãy cảnh giác, vì khởi nghiệp không dành cho tất cả mọi người. Hãy lấy ví dụ trong trường hợp nghiên cứu của tôi.

Tôi bắt đầu từ con số 0 khi mới 19 tuổi. Tôi đã ít nhất ba lần suýt phá sản, không có tiền trả lương, sống thiếu thốn. Nhưng sau 10 năm khởi nghiệp, tôi bắt đầu kiếm được tiền. Nghĩa là 10 năm đầu tôi không có tiền, và sau 15 năm tôi đạt được sự tự do “xứng đáng”. Tôi rất may mắn, nhưng nhiều người khác không may mắn như tôi. Họ đã thua, họ đã mất rất nhiều thứ.

Khởi nghiệp không dành cho tất cả mọi người

Vậy khuyên của tôi là, ý tưởng kinh doanh có thể nảy sinh bất cứ lúc nào, vào từng giây đối với bạn nhưng hãy bắt đầu thực sự là bắt đầu. Không phải, không nhất thiết phải như vậy và không nên bằng “ngẫu hứng”. Nếu không bạn sẽ phải đối mặt với nguy cơ thất bại và nếu thất bại bạn, sẽ mang đến biết bao điều tồi tệ:

Thứ nhất, bạn bị mất tiền. Vâng, rất nhiều tiền. Tất cả tiền của bạn sẽ bay theo gió.

Thứ hai, bạn đã mất thời gian. Trong 5 năm, 3 năm, 5 năm nữa dành cho việc thiết lập doanh nghiệp đều không còn nữa. Thời gian đã hết, thời gian là xứng đáng, thời gian là cơ hội. Nó cũng đã biến mất trong thời gian đó, và ngày càng nhiều hơn. Bạn đã mất niềm tin, mất lý tưởng sống, bạn mất niềm tin vào bản thân, bạn mất niềm tin từ đồng nghiệp, bạn bè, thậm chí cả gia đình, và mất mát lớn nhất là hy vọng. Nhiều người có thể thất bại khi là doanh nhân. Họ mất hy vọng và không dám bắt tay vào làm phải không? Đó là một mất mát lớn. Nó không phải là về tiền bạc.

Giấc mơ khởi nghiệp tốt với khả năng thành công cao hơn phải là điều đương nhiên ngay từ những ngày đầu chứ không phải chỉ theo xu hướng. Đây là một số gợi ý của tôi dành cho bạn khi khởi nghiệp:

Đầu tiên, bạn nên có ước mơ. Hãy lấy một ví dụ cho trường hợp của tôi khi tôi học lớp 11. Tôi chợt có một giấc mơ, bạn biết đấy, kinh doanh với một tòa nhà văn phòng lớn phải không? Tôi không biết nó đến từ đâu, nhưng nó vừa đến. Đó là giấc mơ.

Thứ hai, giấc mơ thường không thực tế. Vì vậy, khi bạn có ước mơ, bạn phải bắt đầu chia nó thành các mục tiêu: mục tiêu hàng ngày; chỉ tiêu tháng; mục tiêu 1 năm; mục tiêu 5 năm; mục tiêu 10 năm. Tôi sẽ nói rằng giấc mơ đó phải sinh ra những mục tiêu. Mục tiêu sẽ tạo ra các kế hoạch, các kế hoạch sẽ dẫn dắt việc thực hiện, việc thực hiện sẽ dẫn đến kết quả và kết quả tốt sẽ mở rộng ước mơ của bạn.

Thứ ba, điều quan trọng nhất khi bạn xem xét công ty khởi nghiệp là trước hết bạn phải có “kỹ năng”. Kỹ năng trong tiếng Việt được gọi là “tay nghề”. Nếu không có kỹ năng khi khởi nghiệp sẽ rất tốn kém. Ví dụ, khi tôi mới bắt đầu kinh doanh công nghệ, tôi từng là một lập trình viên rất giỏi, đó là lý do tại sao công ty của tôi chỉ có một nhân viên là tôi. Tôi lập trình cho chính mình vì lúc đó tôi không có tiền để thuê lập trình viên.

Vì vậy, bạn phải có kỹ năng lập trình rất tốt, sản xuất, tiếp thị, bất cứ thứ gì nhưng bạn phải có, hoặc thậm chí bạn rất giỏi nấu ăn nếu muốn bắt đầu kinh doanh nhà hàng và F&B. Nếu không, bạn sẽ rất tốn kém khi khởi nghiệp.

Thứ tư, bạn phải mạo hiểm,  phải có “máu liều” – dám nghĩ dám làm. Dám chính là “dấn thân”.

Thứ năm, là sau khi bạn đã tập hợp được tất cả những phát hiện thì bạn mới bắt đầu nghĩ ra ý tưởng kinh doanh, và bạn cần có cách để xác thực ý tưởng. Điều này rất quan trọng!

Tôi đã trải nghiệm nhiều công ty khởi nghiệp với những ý tưởng ngớ ngẩn, khiến họ lãng phí rất nhiều thời gian và tiền bạc. Ngay cả trên Shark Tank, tôi vừa kết thúc việc quay phim ngày hôm qua và vẫn còn rất nhiều công ty khởi nghiệp với những ý tưởng ngớ ngẩn và đốt hàng trăm nghìn đô la mà chẳng được gì!

Shark Bình tiết lộ 11 lời khuyên khởi nghiệp cho sinh viên

Thứ sáu, bạn không thể bắt đầu nếu không có hậu phương tốt. Một quê hương, một chỗ dựa từ gia đình, từ bạn bè, cũng có có thể gọi là “tri kỷ”. Họ là người “đồng sáng lập”.

Mọi thứ bạn nên tự mình bắt đầu. Tôi khởi nghiệp từ 20 năm trước, thực ra tôi đã bắt đầu từ 22 năm trước, nhưng hai năm sau tôi mới bắt đầu có “người đồng sáng lập”. Tôi không thể thành công như ngày hôm nay nếu không có “người đồng sáng lập” của mình.

Thứ bảy, khi khởi nghiệp bạn phải đối mặt với rất nhiều thiếu sót do thiếu cơ sở và cả những khó khăn. Và 90% khả năng là nó sẽ thất bại. Nhưng hãy tận dụng sự thiếu hụt để làm lợi thế cho mình. Sự thiếu thốn sẽ buộc bạn phải sáng tạo, phải thông minh. Hoa Kỳ thất bại trong Chiến tranh Việt Nam hoặc chiến tranh Afghanistan, tất cả là về sự thông minh và kiên nhẫn.

Đó là những ý tưởng điển hình của các công ty khởi nghiệp. Khi khởi nghiệp nếu bạn không thông minh, không kiên nhẫn, bạn đáng bị thất bại, bị đánh bại thảm hại.

Thứ tám là về sự cạnh tranh. Bạn sẽ bị nghiền nát bởi sự cạnh tranh! Điều đó khiến cho các bạn khởi nghiệp trong 3 năm đầu đạt tới 90%. Vì vậy hãy học từ thất bại chứ không phải từ thành công. Vì thành công không thể lặp lại nhưng những câu chuyện thất bại có thể tránh được.

Thứ chín, khởi nghiệp của bạn sẽ thành công nếu bạn tìm ra công thức kinh doanh của mình – mà tôi thường gọi là “Long Mạch”. Công thức kết hợp mọi thứ của riêng bạn, cách vận hành kinh doanh và kiếm tiền của riêng bạn, đó là những gì chúng tôi gọi là “Long Mạch”.

Thứ mười, công việc kinh doanh của bạn sẽ bắt đầu bùng nổ nếu bạn gặp được thứ mà tôi gọi là “Gió Đông”. Đó  là điều khác bên ngoài chúng ta, như đối tác chiến lược, hay nhà đầu tư, bạn biết đấy, khi bạn đã có “Long Mạch” của riêng mình. Bạn biết “Gió Đông” sẽ giúp doanh nghiệp của bạn nhân lên gấp trăm lần phải không?

Cuối cùng, nếu bạn khởi nghiệp thành công và trở thành một doanh nhân lớn. Kết quả không phải là về tiền, không chỉ về tiền mà còn về tài sản thừa kế. Đó là để tạo nên truyền thống cho gia đình bạn. Nó sẽ tạo ra một thế hệ doanh nhân khác. Trước đó, tôi chưa bao giờ nhận lời phát biểu ở các sự kiện sinh viên, tôi chỉ nói chuyện ở các sự kiện khởi nghiệp. Nhưng môt trong những lý do quan trọng khiến tôi nhận lời mời nói chuyện với các bạn là vì hai đứa con của tôi.Tôi chấp nhận nói chuyện ở đây vì tôi muốn đưa các con đến đây và tôi bắt đầu truyền lại “truyền thống” cho chúng.

Nếu bạn thành công trong tương lai và trở thành một doanh nhân lớn, bạn đã bắt đầu tạo dựng truyền thống khởi nghiệp cho gia đình mình. Ông bà tôi từng là doanh nhân thời bao cấp. Cha mẹ tôi không phải vì hoàn cảnh không cho phép. Nhưng bạn biết đấy, từ truyền thống đó, tôi lại trở thành doanh nhân và tôi hy vọng các con tôi cũng kế thừa truyền thống gia đình mình.

Tôi mong các chia sẻ về kinh doanh của tôi sẽ có ích cho bạn, và tôi chúc tất cả các bạn ở đây chúng ta đều sẽ giành được “giải thưởng”.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

TRANG TRẦN